حوکمی ڕۆژوو گرتن لە دواى پانزەى شەعبانەوە: ماڵپەڕی وەڵامەکان
حوکمی ڕۆژوو گرتن لە دواى پانزەى شەعبانەوە
پرسیار:

ئایا دروستە لە دواى پانزەى شەعبانەوە ڕۆژووى سوننەت بگرین؟ چونکە پێغەمبەرى خوا فەرمویەتى : ((إِذَا انْتَصَفَ شَعْبَانُ فَلَا تَصُومُوا ))، واتە: ئەگەر مانگی شەعبان نیوە بوو ئەوا رۆژو مەگرن .

وەڵامی پرسیارەکە بە پوختی:

سەبارەت بەرۆژوو بوون لە دواى پانزەى شەعبانەوە بۆ کەسێک مەکروهە کە سەرەتاى شەعبان هیچ ڕۆژووى نەگرتبێ و بیەوێ لە دواى پانزەوە دەست پێ بکات ، بەڵام کەسێک عادەت و بەرنامەى وایە کەوا ڕۆژانەى دوو شەممان و پێنج شەممان بەڕۆژوو دەبێ ئەوا دروستە و ئاساییە کە لە دواى پانزەى شەعبانیشەوە هەر بەردەوام بێ.

سەبارەت بەرۆژوو بوون لە دواى پانزەى شەعبانەوە بۆ کەسێک مەکروهە کە سەرەتاى شەعبان هیچ ڕۆژووى نەگرتبێ و بیەوێ لە دواى پانزەوە دەست پێ بکات ، بەڵام کەسێک عادەت و بەرنامەى وایە کەوا ڕۆژانەى دوو شەممان و پێنج شەممان بەڕۆژوو دەبێ ئەوا دروستە و ئاساییە کە لە دواى پانزەى شەعبانیشەوە هەر بەردەوام بێ.

ئەم فەرموودانەی خوارەوە سەبارەت بەم بابەتە هاتووە وە زانایان شەرحیان کردووە و قسەیان تیا کردوو :
یەکەم: فەرموودەی ئەبی هوڕەیرە رضي الله عنه کە دەڵێت: پێغەمبەری خوا خوا فەرموویەتی: ((إِذَا انْتَصَفَ شَعْبَانُ فَلَا تَصُومُوا ))، واتە: ئەگەر مانگی شەعبان نیوە بوو ئەوا رۆژو مەگــرن.
ولفظ الترمذي: ((إذا بَقِيَ نِصْفٌ من شعبان فلا تصوموا))، واتە: ئەگەر نیوەی شەعبان مایەوە ئەوا رۆژو مەگرن.
 ولفظ ابن ماجه: ((إِذَا كَانَ النِّصْفُ مِنْ شَعْبَانَ فَلاَ تصوموا حَتَّى يَجِيءَ رَمَضَانُ))(1). واتە: ئەگەر مانگی شەعبان نیوە بوو ئەوا رۆژو مەگرن هەتا رەمەزان دێت.
پێشەوا شێخی ئیسلام ابن تیمیە رحمە الله دەڵێت: (( هەندێك لە هاوەڵانمان دەڵێن: سوننەت نیە رۆژوی دوای نیوەی شەعبان بگیرێت مەگەر كەسێك كەپێشتر رۆژوی گرتبێت))(2).
 وە شێخ ابن باز رحمەالله دەڵێت: (( ئەمە فەرموودەیەكی صەحیحە، و ماناكەشی ئەوەیە واتە لە دوای نیوەی شەعبانەوە دەست بەرۆژوبوون نەكات وپێش رەمەزان نەكەوێت بە گرتنی رۆژێك یان دوو رۆژ، وە لە دوای نیوەوە دەست ناكات بە رۆژو چونكە تۆمەتبار دەكرێت بە زیادە(3).
 هەروەها دەڵێت: (( مەبەست لێی ئەوەیە كە لەدوای نیوەی شەعبانەوە دەست ناكات بە رۆژو بوون، بەڵام ئەوەی زۆربەی مانگەكە یان هەموو مانگەكە بەرۆژو بێت ئەوا سوننەتی پێكاوە))(4).
پێشەوا الترمذي رحمه الله دەڵێـت: (( مانای فەرموودەكە لای هەندێك لە ئەهلی عیلم ئەوەیە كە كەسێك بەرۆژو نەبووە هەتا نیوەی شەعبان ،جا ئەگەر نیوەی شەعبان مایەوە دەست دەكات بە رۆژوبوون لەبەر حاڵی رەمەزان))(5).
دووەم : فەرموودەی ئەبی هورەیرە رضی الله عنه كە پێغەمبەری خوا دەفەرموێت: ((لَا يَتَقَدَّمَنَّ أَحَدُكُمْ رَمَضَانَ بِصَوْمِ يَوْمٍ أَوْ يَوْمَيْنِ إِلَّا أَنْ يَكُونَ رَجُلٌ كَانَ يَصُومُ صَوْمَهُ فَلْيَصُمْ ذَلِكَ الْيَوْمَ))، واتە: هیچ كەسێكتان با پێش رەمەزان نەكەوێت بە رۆژو گرتنی رۆژێك یان دوو رۆژ مەگەر كەسێك خۆی عادەتی وابێت كە رۆژو دەگرێت ئەوا با ئەو رۆژە بەرۆژو بێت. ولفظ مسلم: ((لَا تَقَدَّمُوا رَمَضَانَ بِصَوْمِ يَوْمٍ وَلَا يَوْمَيْنِ إِلَّا رَجُلٌ كَانَ يَصُومُ صَوْمًا فَلْيَصُمْهُ))(6). واتە: پێش رەمەزان مەكەون بە رۆژو گرتنی رۆژێك یان دوو رۆژ مەگەر كەسێك خۆی عادەتی وابێت كە رۆژو دەگرێت ئەوا با ئەو رۆژە بەرۆژو بێت.
جا ئەم فەرموودەیە و ماناكەشی سوودی ئەوەی تێدایە كە كەراهیەتەكە بۆ ئەو كەسەیە بەئەنقەست رۆژو بگرێت لەو رۆژەدا، بەهۆی پێشوازیەوە لەرەمەزان و وەكو احتیاتێك بۆی، بەڵام كەسێك كە خۆی هەر عادەتی رۆژو گرتنی هەیە، وەكو دووشەممە وپێنج شەم یان رۆژ نا رۆژێك ئەوا هیچی تێدا نیە (7).
وە شێخ ابن باز رحمەالله بوو فەرمویەتى : (( ئەگەر كەسەكە عادەتی بوو ئەوا رۆژو دەگرێت ، وەكو رۆژە سپیەكان و دووشەممان و پێنج شەممان ئەوا هیچی تێدا نیە كە كۆتایی شەعبان رۆژو بگرێت ، چونكە عادەتی رۆژو گرتنی هەیە و مەبەستی احتیات نیە بۆ رەمەزان))(8).


(1) أبو داود، كتاب الصيام، باب كراهية ذلك، برقم 2337، والترمذي، كتاب الصوم، باب ما جاء في كراهية الصوم في النصف الثاني من شعبان لحال رمضان، برقم 738، وابن ماجه، كتاب الصيام، باب ما جاء في النهي أن يقدم رمضان بصوم إلا من صام صوماً فوافقه، برقم 1651، والنسائي في الكبرى، 2/ 172، وأحمد، 2/ 442، وصححه الألباني في صحيح سنن أبي داود، 2/ 53، وفي صحيح الترمذي، 1/ 392، وصحيح ابن ماجه، 2/ 61.
(2) كتاب الصيام من شرح العمدة، 2/ 648.
(3)  التقرير على سنن الترمذي، الحديث رقم 738.
(4) مجموع فتاوى ابن باز، 15/ 385.
(5) سنن الترمذي، على الحديث رقم 738.
(6) متفق عليه: البخاري، برقم 1914، ومسلم، برقم 1082، وتقدم تخريجه في المبحث السادس: ثبوت دخول شهر رمضان وخروجه.
(7) انظر: نيل الأوطار للشوكاني، 3/ 214.
(8) التقرير على صحيح البخاري، الحديث رقم 1983.

سەردان: ٤,٤١٢ بەش: ڕۆژووى سوننەت